Whisky blog: Meer over vaten

Gelegen in de heuvels van de Speyside regio ligt de enige werkende kuiperij in Groot Brittannië waar op ambachtelijke wijze houten vaten worden geproduceerd. Vaten zijn een belangrijk onderdeel in het proces van whisky maken en hebben misschien wel de meeste invloed op de geur en smaak van de whisky. Whisky moet minimaal 3 jaar in een eiken houten vat rijpen maar meestal ligt het wel tien jaar tot soms wel veertig jaar en dus zijn er veel, heel veel vaten nodig.

Duizenden en duizenden vaten...

... en hoepels natuurlijk.

Wanneer we aan komen rijden zien we al enorme bergen houten vaten liggen, voor zover we het in kunnen schatten zijn ze tot wel 10 meter hoog gestapeld.

We hebben geluk want op het moment dat we binnenkomen gaat er net een rondleiding beginnen en we kunnen dan ook zo aanschuiven.

Eerst krijgen we een filmpje te zien waarin de historie van het bedrijf getoond wordt en de werkzaamheden vandaag de dag. Zo leren we dat het bedrijf bestaat sinds 1947 en dat er nog steeds op traditionele wijze houten vaten gemaakt worden, al worden er tegenwoordig voor een aantal bewerkingen machines gebruikt. Per jaar worden hier circa 100.000 vaten gemaakt of gerepareerd.

De Cooperage is een zelfstandig bedrijf en niet verbonden aan een distilleerderij of iets dergelijks. Het hout dat voor de vaten gebruikt wordt komt uit Amerika en is White Oak. Na selectie wordt het hout gedroogd en gezaagd en daarna naar Schotland getransporteerd waar er vaten van gemaakt worden. Deze vaten gaan vervolgens weer naar Spanje om er sherry in te laten rijpen. Na een x-aantal jaren komen deze vaten weer leeg terug en worden ze, voor zover nodig, gerepareerd en doorverkocht aan de whiskyindustrie.

Daarnaast importeert de Cooperage ook gebruikte bourbonbarrels uit Amerika. Wanneer deze als geheel vat aankomt worden deze voor zover nodig gerepareerd, wanneer de vaten in losse duigen en hoepels aankomen worden ze weer in elkaar gezet of er worden zogenaamde hogheads van gemaakt. Deze zijn iets groter dan een bourbonbarrel, van 5 barrels worden 4 hogheads gemaakt.

Daarnaast slaat de Cooperage ongebruikte (lege) vaten op die eigendom zijn van diverse distilleerderijen, vandaar de enorme bergen vaten op het terrein.

Blik in de werkplaats, hier worden nieuwe vaten gemaakt.

Als je goed kijkt zie de de laser voor de omtrek.

In de werkplaats waar we even later een kijkje mogen nemen is het geklop en getimmer niet van de lucht. Een aantal werklui zijn op een rijtje bezig met het repareren van vaten. Ze staan op stukloon en dus gaat het in een enorm tempo. Een goede kuiper kan op deze manier wel tot tweemaal modaal verdienen, maar zelden doen ze dit werk nog op hun 50^ste, dan zijn ze versleten.

Het repareren van de vaten blijft handwerk.

Beschadigde of gebroken duigen worden vervangen, hoepels worden strakker gezet en uiteindelijk worden de vaten met water en perslucht getest op waterdichtheid. En alles is handwerk! Al worden de hoepels nog wel machinaal aangetrokken.

In de werkplaats waar de nieuwe vaten gemaakt worden heerst een aanmerkelijk rustiger sfeer. Computergestuurde machines doen het schaaf- en freeswerk, het in elkaar zetten van de vaten gaat nog geheel met de hand.